تیک در کودکان
برنامه مادر کودک همه روزه از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۹ به صورت زنده از شبکه سلامت سیما پخش می شود.
در برنامه مادر کودک شبکه سلامت سیما مورخ۱۱/۱۶ دکتر شکوفه رادفر فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله در خصوص تیک در کودکان به گفتگو پرداخت.
کارشناس برنامه در تعریف تیک گفت: تیک ها، حرکات و اصوات تکراری، ناگهانی، غیر ارادی، ناموزون و کلیشه‌ای هستند، که به دو نوع صوتی و حرکتی که هر کدام نیز به دو نوع ساده و پیچیده وجود دارند، تقسیم بندی می شوند.
وی از تیک های ساده صوتی، به صاف کردن صدا، سرفه مکرر بدون دلیل، خرناس کشیدن و ...، نام برد و از تیک های حرکتی ساده: به پرش پلک، چشمک زدن، جمع شدن پره های بینی، جمع شدن اطراف دهان و....، اشاره کرد.
شکوفه رادفر افزود: این تیک ها می‌توانند پیچیده باشند (تکرار کردن ناگهانی یک عبارت را، تیک صوتی پیچیده می گویند و درگیری بیش از یک گروه از عضلات را، تیک های حرکتی پیچیده می گویند: حرکات شانه، حرکات پیچیده سر و حرکات پیچیده دیگر)
این متخصص روانپزشکی کودک و نوجوان گفت: اگر فرد فقط تیک صوتی و یا تیک حرکتی داشته باشد، که در یک دوره بیش از چهار هفته و کمتر از یک سال ادامه داشته باشد: تیک گذرا نامیده میشود، اما اگر تیک صوتی و یا حرکتی، برای یک دوره پیش از یک سال وجود داشته باشد( به شرط اینکه زیر سن ۱۸ سال باشد و با ایجاد اختلال عملکرد در فرد همراه باشد) تیک حرکتی یا صوتی مزمن نامیده میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه از «اختلال تیک توره» که بسیار جدی و مزمن است نام برد: افراد مبتلا به این بیماری، خصوصیاتی از جمله تیک های حرکتی متعدد، همراه با حداقل یک تیک صوتی دارند که به طور متناوب در طول یک سال تجربه می شود.
وی افزود: اختلال تیک توره، بیماری بسیار جدی محسوب میشود، که تبعات متعددی برای فرد ایجاد می‌کند، این تبعات بسته به اینکه فرد در چه مقطعی از زندگی است، متفاوت خواهد بود. کودکان مبتلا به این اختلال، به دنبال سرزنش و تحقیر، معمولا اعتماد به نفس پایینی دارند و با افت عملکرد تحصیلی روبه‌رو هستند، اگر به این دلیل، کودکان را از محیط آموزشی جدا کنند: ممکن است کودک به سمت افسردگی و اضطراب پیش برود، این کودکان برای ماندن در کنار همسالان خود ممکن است به رفتار خشم آمیز نیز متوسل شوند.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که علت ایجاد تیک در کودکان چیست؟، گفت: مهمترین عامل ژنتیک است، مادر مبتلا به تیک، بالاترین عامل ایجاد تیک در کودکان محسوب می شود. وی در پاسخ به این سوال، که آیا استرس می‌تواند علت ایجاد تیک باشد؟، گفت: خیر، مگر اینکه فرد استعداد ژنتیکی ابتلا به تیک را داشته باشد.
رادفر ادامه داد: ژنتیک عامل مهمی در انتقال بسیاری از بیماری هاست، به نظر می‌آید که در سیر تکامل کودک، در ناحیه از مغز (عقده های پایه ای) تفاوتی ایجاد شود، که فرد را مستعد ابتلا به انواع تیک گرداند، که در شرایط پر استرس بروز پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از عوامل ابتلا به تیک، عفونت استرپتوکوک گروه A(گلودرد چرکی) است، او به خانواده ها توصیه کرد: اگر کودک و نوجوان بلافاصله بعد از ابتلا به گلودرد چرکی، دچار رفتارهای وسواس گونه یا انواع تیک شد، حتما به متخصص اطفال و یا روانپزشک مراجعه کنند.
وی همچنین از عوامل پر استرس و تنش زا، به عنوان دیگر علل ایجاد کننده تیک، نام برد. اگر کودک در معرض استرس قرار بگیرد، مانند: تولد فرزند دیگر، تغییر محل سکونت، تغییر محل مدرسه و اتفاقات استرس زای دیگر، احتمال بروز تیک وجود دارد.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که آیا عوامل قبل از تولد نیز می تواند در بروز تیک در کودک تاثیر گذار باشد؟، گفت: تب مادر در دوران بارداری، استرس مادر در این دوران، ابتلای مادر بادرار به بعضی از عفونتها به خصوص آنفولانزا و شرایط زایمان و تولد کودک نیز، از جمله دیگر دلایل ابتلاء کودکان به تیک است.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که بهترین اقدام برای کودکان مبتلا به تیک چیست؟، گفت: اولین اقدام، آرام نگه داشتن محیط است، محیط بدون استرس مهمترین راه درمان است، البته درمان دارویی و روانشناختی برای این کودکان نیز الزامی است، به خصوص در مورد تیک هایی که طولانی مدت وجود داشته باشند.
وی به خانواده‌ها توصیه کرد: به بازی‌های رایانه‌ای این کودکان نظارت داشته باشید، زیرا اگر این کودکان در هنگام بازی تحت استرس قرار گیرند، با مشکلات بیشتری مواجه خواهند شد.